Βρήκα το χωριό της γιαγιάς μου στον Πόντο

Του Γιάννη Κεσσόπουλου*

Εμάς τους Πόντιους, όσους τελικά κατάφεραν οι πατεράδες μας να μας μπολιάσουν με ολίγη αγάπη για την ιστορία και την πατρίδα, αλλά και με ανθρωπιά για τον… άνθρωπο, είτε είναι Εβραίος, είτε Σύριος, είτε Κύπριος, είτε Πόντιος ξεριζωμένος, κάποιοι μας θεωρούν γραφικούς. Γιατί, λένε, η λύρα είναι βαρετή και οι φορεσιές μας όχι μοντέρνες. Γιατί δεν αντιλαμβάνονται τι ‘ναι αυτό που κρατά τόσο ζωντανά τη λύρα και τις φορεσιές. Γιατί, λένε, ότι δεν αντέχουν το παραδοσιακό και προτιμούν να παίζει το τρανζίστορ τ’ αμερικάνικα. Και δεν ξέρουν καν τι θα πει γενοκτονία, δεν τους μάθανε και δεν φρόντισαν να μάθουν τι έγινε τότε και μετά, είτε μαζεύουν τρόφιμα για τους πρόσφυγες από τη Συρία είτε δεν θέλουν ν’ ακούσουν γι’ αυτούς.

Εγώ χθες βρήκα ποιό και πού είναι το χωριό της γιαγιάς μου της Μαρίας, της «μάμας» του πατέρα μου. Αρμενού Ροδοπόλεως, Εργκίν στα τούρκικα, πέντε σπίτια σήμερα. Τριάντα πέντε χιλιόμετρα από την Τραπεζούντα (πριν 9 χρόνια, στο δρόμο για το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, πέρασα από πολύ κοντά αλλά τότε δεν το ήξερα). Το λένε τα κιτάπια της απογραφής των προσφύγων αγροτών (του 1929) που βγήκαν πρόσφατα στη δημοσιότητα. Και συγκλονίστηκα, 103 χρόνια μετά το ξεκίνημα του ξεριζωμού.

Γιατί συγκλονίστηκα δεν ξέρω με βεβαιότητα. Και δεν έχει σημασία. Ίσως γιατί –λέω εγώ- φοβάμαι μην δω την Ιστορία ξανά μπροστά μου. Ίσως γιατί έχω την εντύπωση ότι την ξαναβλέπω συχνά πυκνά μπροστά σε άλλους. Η αλήθεια είναι ότι θυμήθηκα –θυμάμαι πάντα- τη γιαγιά στο Σέδες να μιλά στα ποντιακά με τις άλλες γιαγιάδες φίλες της, όλες παιδιά του ξεριζωμού, που θυμόταν όλες μαζί κι αναστενάζανε για τ’ αλησμόνητα.

Θυμάμαι τις μαρτυρίες που φέραν στο φως ο Ενεπεκίδης, ο Τσιρκινίδης, ο Ανδρεάδης, ο Φωτιάδης και οι άλλοι. Δεν θέλω να τις επαναλάβω. Δεν μπορώ και να τις ξεχάσω. Τέτοιο πράμα δεν είχε ξαναγίνει.

Ο Πόντος είναι δικός μας. Πάντα ήτανε. Όχι τα χώματα, αυτά αλλάζουν χέρια αναλόγως με την Ιστορία. Η λέξη όμως πάντα είναι ελληνική. Και η ατμόσφαιρα. Και ο πολιτισμός. Η μουσική και τα τραγούδια. Και οι φορεσιές. Δεν έχω άλλο να πω. Βρήκα το χωριό της γιαγιάς στην Τραπεζούντα.

Κάθε χρόνο κι ένας αναστεναγμός. Ακόμα…

*Ο Γιάννης Κεσσόπουλος είναι δημοσιογράφος.

Πηγή: thinkfree.gr